Zatrudnianie osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy - zasady, procedury i możliwości

 

NOWE_FIO_zestawienie_2_KOLOR.png

 

 

 

 

Spis treści:

 

Wstęp

1.    Skutki finansowe niezatrudniania niepełnosprawnych pracowników.

2.    Miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego

2.1  Rejestracja pracodawcy zatrudniającego osobę niepełno - sprawną w Systemie Obsługi Dofinansowań i Refundacji (SODiR)

2.2  Procedura występowania o comiesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia niepełnosprawnego pracownika

2.3  Dokonywanie korekt w dokumentach

2.4  Przykłady wysokości dofinansowań

3.    Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej

3.1  Procedura ubiegania się o refundację

4.    Zwrot (innych) dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych

5.    Zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy

6.    Szczególne uprawnienia niepełnosprawnych pracowników

7.    Orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, a orzeczenia równoważne

8.    Podstawa prawna

 

 

 

Wstęp.

 

Od 1 stycznia 2009 r. uległy zmianie zasady uzyskiwania dofinansowania do podwyższonych kosztów pracy pracowników niepełnosprawnych. Ogólnie rzecz biorąc, znacznemu uproszczeniu uległa procedura ubiegania się o dofinansowanie. Ponadto korzystnej zmianie uległa wysokość dofinansowania dla pracodawców z otwartego rynku pracy.

W tej sytuacji sądzimy, że godnym rozważenia sposobem pokrycia części kosztów osobowych waszej działalności byłoby zatrudnianie pracowników niepełnosprawnych, ponieważ w tym przypadku można tak dobrać odpowiednie parametry (wysokość wynagrodzenia, stopień i rodzaj niepełnosprawności kandydata do pracy), że w efekcie znaczną część kosztów zatrudnienia takiej osoby pokryje refundacja przyznawana pracodawcy przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w ramach Systemu Obsługi Dofinansowań do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Przypominamy, że w wypadku osiągnięcia odpowiedniego wskaźnika zatrudnienia takich osób pracodawca zwolniony jest z dokonywania obowiązkowych wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Ponadto, w przypadku zatrudnienia takiej osoby, pracodawca może ubiegać się o refundację kosztów utworzenia jej stanowiska pracy, kosztów adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, kosztów adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy, zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych, a także części kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego osobie niepełnosprawnej w pracy.

Pragniemy zachęcić pracodawców z otwartego rynku pracy do wykorzystania tych mechanizmów dla finansowania kosztów zatrudniania ich pracowników. Poniżej przedstawiamy zasady ubiegania się o taką pomoc, sposoby ubiegania się o nią, oraz wysokość pomocy, o którą można się ubiegać. Mamy nadzieję, że informacje te ułatwią Państwu pozyskiwanie z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych środków na zatrudnianie niepełnosprawnych pracowników.

 

 

1. Skutki finansowe niezatrudniania niepełnosprawnych pracowników.

Pracodawcy zatrudniający mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy nie ponoszą żadnych konsekwencji z powodu niezatrudniania osób niepełnosprawnych. Jednakże pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników i nieosiągający wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynoszącego 6%, zobowiązani są do dokonywania na PFRON miesięcznych wpłat stanowiącej iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia1 i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. Wskaźnik ten (6%) może zostać obniżony w razie zatrudnienia osób niepełnosprawnych o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności, ze schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy. Do schorzeń tych zaliczają się: choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane, paraplegia, tetraplegia, hemiplegia, znaczne upośledzenie widzenia (ślepota) oraz niedowidzenie, głuchota i głuchoniemota, nosicielstwo wirusa HIV oraz choroba AIDS, epilepsja, przewlekłe choroby psychiczne, upośledzenie umysłowe, miastenia, późne powikłania cukrzycy. Sposób obliczania obniżenia tego wskaźnika opisuje Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 czerwca 2003 r., zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu jego obniżenia2.

 

 

2. Miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego.

Dofinansowanie przysługuje na każdą osobę niepełnosprawną zatrudnioną iujętą wewidencjiPaństwowego Funduszu Rehabilitacji Osób niepełnosprawnych (PFRON). Jego wysokość zależna jest od stopnia niepełnosprawności oraz od rodzaju schorzenia, na które cierpi dana osoba. Preferowane tu są osoby z tak zwanymi schorzeniami specjalnymi. W takim przypadku osobom którym orzeczono chorobę psychiczną (02-P), upośledzenie umysłowe (01-U), całościowe zaburzenia rozwojowe (12-C) lub epilepsję (06-E) oraz niewidomych w stopniu znacznym i umiarkowanym (04-O), zwiększa się o:

  • 1 200 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności (w sumie kwota dofinansowania wynosi 3150 zł),
  • 900 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności (w sumie kwota dofinansowania wynosi 2100 zł),
  • 600 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności (w sumie kwota dofinansowania wynosi 1050 zł).

Wysokość przysługującego dofinansowania zależy od stopnia niepełnosprawności pracownika. I tak dla lekkiego stopnia niepełnosprawności od 450 zł, dla stopnia umiarkowanego 1200 zł, a dla znacznego stopnia niepełnosprawności 1950 zł. Uwaga: dofinansowanie nie przysługuje na pracowników w niepełnosprawnych w lekkim i umiarkowanym stopniu, którzy mają ustalone prawo do emerytury (nie jest ważne, czy tą emeryturę faktycznie pobierają).

Refundacji podlega część kosztów płacy pracownika, a więc jego płaca brutto powiększona o obowiązkowe składki na fundusz ubezpieczeń społecznych w części opłacanej przez pracodawcę oraz składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (o ile wasza organizacja nie jest z ich opłacania zwolniona).

Dofinansowanie nie jest ograniczone w czasie i przysługuje za cały okres, w którym zatrudniamy daną osobę.

Wysokość wkładu własnego pracodawcy do (podwyższonych) kosztów płacy zależna jest od tego, czy pracodawca ów jest przedsiębiorcą w myśl przepisów Ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej3 oraz przepisów o postępowaniu w sprawach pomocy publicznej, czy też nie. W tym pierwszym przypadku obowiązkowy wkład własny wynosi 25%, w drugim tylko 10%.

Uwaga 1: Dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego przysługuje pracodawcy zatrudniającemu mniej niż 25 osób oraz pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 osób i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%.

Uwaga 2: „efekt zachęty”: zgodnie z wymaganiami Unii Europejskiej dotyczącymi pomocy na zatrudnienie, pomoc ta powinna stymulować zarówno wzrost zatrudnienia ogółem, jak i wzrost zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Ogólnie rzecz biorąc chodzi o uniknięcie sytuacji, w której pracownicy zdrowi byliby zastępowani przez osoby niepełnosprawne, do których wynagrodzenia można uzyskać dofinansowanie. W związku z tym w przepisach polskich normujących to zagadnienie postanowiono, że dofinansowanie na nowo zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego nie przysługuje, jeżeli jego zatrudnienie w danym miesiącu, u pracodawcy prowadzącego działalność gospodarczą, nie powoduje u niego wzrostu netto zatrudnienia ogółem i wzrostu netto zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych, a zatrudnienie tego pracownika nastąpiło w wyniku rozwiązania umowy o pracę z innym pracownikiem. Wzrost netto zatrudnienia ogółem i wzrost netto zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych ustala się w stosunku do odpowiednio: przeciętnego zatrudnienia ogółem i przeciętnego zatrudnienia osób niepełnosprawnych w okresie 12 miesięcy poprzedzających zatrudnienie pracownika, na którego wynagrodzenie chcemy uzyskać refundację. Jednakże o dofinansowanie można się ubiegać, jeżeli umowa o pracę ze zwolnionym pracownikiem została rozwiązana:

  • z przyczyn określonych w art. 52 §1 pkt 1 Kodeksu pracy4;
  • za wypowiedzeniem złożonym przez pracownika;
  • na mocy porozumienia stron;
  • na skutek przejścia pracownika na rentę z tytułu niezdolności do pracy;
  • z upływem czasu na który została zawarta;
  • z dniem wykonania pracy, na której wykonanie była zawarta.

Ponadto o dofinansowanie na nowo zatrudnionego niepełnosprawnego pracownika przysługuje w przypadku, gdy jego miejsce pracy powstało w wyniku:

  • wygaśnięcia umowy o pracę;
  • zmniejszenia czasu pracy (innego) pracownika – na jego wniosek.

W praktyce oznacza to, że w przypadku pracodawcy prowadzącego działalność gospodarczą, nie jest właściwie możliwe rozwiązanie z pracownikiem umowy o pracę bez aprobaty tego pracownika i zatrudnienie na jego miejsce osoby, do której wynagrodzenia przysługiwałoby dofinansowanie.5

Uwaga 3:

Począwszy od wypłaty wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego za miesiąc grudzień 2012 roku wynagrodzenie to powinno zostać przekazane na jego rachunek bankowy lub rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej albo na adres zamieszkania tego pracownika, za pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w zakresie doręczania kwot pieniężnych.

Uwaga 4:

Dofinansowanie nie przysługuje, jeżeli miesięczne koszty płacy zostały poniesione przez pracodawcę z uchybieniem terminów, wynikających z odrębnych przepisów, przekraczającym 14 dni. Chodzi tu przeważnie o przekroczenie terminów opłacenia składek ZUS i zaliczki na podatek dochodowy.

 

 

2.1 Rejestracja pracodawcy zatrudniającego osobę niepełnosprawną w Systemie Obsługi Dofinansowań i Refundacji (SODiR).

Aby ubiegać się o uzyskanie dofinansowania, pracodawca zatrudniający osobę niepełnosprawną musi najpierw uzyskać numer identyfikacyjny w ewidencji PFRON. W tym celu należy przesłać po zakończeniu okresu obrachunkowego (miesiąca, w którym zatrudniliśmy danego pracownika), do centrali PFRON (Al. Jana Pawła II 13, 00 - 828 Warszawa, Sekcja Rejestracji) wniosek na formularzu Wn - D (traktowanym jako formularz zgłoszeniowy – trzeba zakreślić na nim odpowiedni kwadrat), dostępnym na stronach internetowych PFRON. Uwaga: wniosek wysyła się po wypłaceniu pracownikowi za miesiąc, za który wnioskujemy o dofinansowanie, wynagrodzenia, nie później jednak niż do 20 dnia następującego po tym miesiącu.6 Na formularzu Wn – D należy podać dane pracodawcy:

  • pełną nazwę oraz jej skrót, o ile go posiada;
  • numery: REGON i NIP, o ile ich nadanie wynika z przepisów prawa;
  • adres siedziby lub miejsca zamieszkania wnioskodawcy wraz z identyfikatorami jednostki podziału terytorialnego kraju: województwa, powiatu, gminy oraz miejscowości i ulicy, stosownie do przepisów dotyczących zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, Dz. U, nr 157, poz. 1031, z 1998 r.).;
  • adres do korespondencji wraz z identyfikatorami jednostki podziału terytorialnego kraju: województwa, powiatu, gminy oraz miejscowości i ulicy, stosownie do przepisów dotyczących zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, jeżeli jest inny niż adres siedziby wnioskodawcy;
  • imię, nazwisko, numery telefonu i faksu oraz adres poczty elektronicznej, o ile go posiada, osoby odpowiedzialnej za kontakty z Funduszem, dotyczące wyjaśniania wszelkich rozbieżności i wątpliwości związanych z dofinansowaniami.

 

Do formularza należy dołączyć:

 

  • kopię aktualnego odpisu z właściwego rejestru (najczęściej będzie to Krajowy Rejestr Sądowy) albo aktualne zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, jeżeli odrębne przepisy wymagają wpisu do rejestru lub zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej;
  • zaświadczenia z Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej o numerze identyfikacyjnym REGON,
  • kopię decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej NIP,

   (kopie, o których mowa, powinny być potwierdzone za zgodność z oryginałami).

 

Do wniosku należy też dołączyć miesięczną informacje o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników (o ile dopiero zatrudniliśmy niepełnosprawnego pracownika, na którego zamierzamy uzyskać dofinansowanie, w praktyce będzie to informacja o tym jednym pracowniku), z uwzględnieniem pracowników, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych (na formularzu INF – D – P, dostępnym na tychże stronach oraz w załączniku do tego opracownia).

Wypełniając formularz zgłoszeniowy należy (zakreślając odpowiedni kwadrat na tym formularzu) określić, czy wybieramy elektroniczną, czy też pisemną formę wypełniania wniosków. O ile posiadamy dostęp do Internetu, wygodniej jest wybrać formę elektroniczną. Wówczas dokumenty będziemy mogli wypełniać w oparciu o aplikację SODiR – On Line, dostępną na stronach internetowych PFRON, w zakładce poświęconej dofinansowaniom. Można także skorzystać z certyfikatu dostarczonego przez Fundusz na nasze żądanie. Jeżeli wnioskodawca chce składać wnioski Wn – D w formie elektronicznej, musi zaznaczyć pole „wybieram elektroniczną formę składania wniosków” w części „Oświadczenia” na wniosku Wn – D. Po złożeniu takiego oświadczenia otrzyma od Funduszu w terminie 14 dni identyfikator oraz jednorazowe hasło dostępu do programu informatycznego udostępnionego przez Fundusz. Po uzyskaniu tych danych należy za pomocą aplikacji SODiR – On Line wypełnić wniosek rejestracyjny, podając w nim dane identyfikujące firmę. Wraz z wnioskiem należy też wypełnić „żądanie wydania certyfikatu” (o ile organizacja nie posługuje się jeszcze podpisem elektronicznym), podając w nim dane personalne osoby, na którą ma zostać wydany certyfikat. Oba te dokumenty przesyła się w formie elektronicznej do PFRON. Po weryfikacji wniosku i żądania o których była mowa, PFRON przesyła pracodawcy certyfikat.
Pracodawca przekazujący wnioski w formie elektronicznej uwierzytelnia te dokumenty podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą kwalifikowanego certyfikatu, na zasadach określonych w ustawie z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz. 1450, z późn. zm.), albo certyfikatem dostarczonym przez Fundusz. Pracodawca rejestruje w programie informatycznym wyżej wzmiankowany certyfikat.

Obowiązkiem pracodawcy jest niezwłoczne poinformowanie Funduszu o:

  • rezygnacji ze składania dokumentów w formie elektronicznej,
  • utracie lub podejrzeniu ujawnienia danych służących do składania podpisu elektronicznego.

Jeżeli do kontaktów z Funduszem mamy zamiar wyznaczyć osobę inną niż osoba kierująca działalnością organizacji, należy do formularza zgłoszeniowego dołączyć upoważnienie dla tej osoby, którego wzór można pobrać ze strony Funduszu.7

Do każdego składanego formularza Wn – D (także do rejestracyjnego) należy dołączyć informację o uzyskanej pomocy publicznej, bądź informację o jej nieuzyskaniu. Pomocą publiczną jest pomoc przekazana przedsiębiorcy, czyli podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą, o ile więc nie prowadzimy działalności gospodarczej, pomoc którą otrzymujemy, nie jest pomocą publiczną. Informację o uzyskanej pomocy publicznej, bądź informację o jej nieuzyskaniu składamy na formularzu INF – o – PP, który powinien być dostępny na stronie internetowej PFRON (ale często stamtąd znika), jednakże nie jest trudno odnaleźć go w Internecie, a ponadto jest on identyczny w formie z załącznikiem do Rozporządzenia Rady Ministrów z dn. 20 marca 2007 (Dz. U. nr 61, poz. 413), w sprawie informacji o otrzymanej pomocy publicznej oraz informacji o nieotrzymaniu pomocy). O ile nie uzyskiwaliśmy dotąd pomocy publicznej, wypełniamy część A i C formularza (jest to bardzo proste), jeżeli natomiast pomoc taką uzyskaliśmy, wypełniamy części A i B. Należy pamiętać, iż w przypadku ubiegania się o pomoc w ramach SOD, zliczamy pomoc uzyskaną na zatrudnienie od początku danego roku kalendarzowego do jego zakończenia, tak więc występując o refundację za miesiąc styczeń każdorazowo składamy oświadczenie o nieuzyskaniu pomocy publicznej, ponieważ za dany rok jeszcze jej nie otrzymaliśmy. Formularz INF - o - PP nie sumuje się z formularzem INF - DP, tak więc we wniosku Wn - D, poz. 13, wpisujemy jedynie ilość załączonych formularzy INF - D - P (po jednym na każdego zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego, na którego ubiegamy się o dofinansowanie).

Uwaga: Podmiot nieprowadzący działalności gospodarczej, a zatem nieuzyskujący pomocy publicznej, wpisuje w pozycji 8 formularza Wn – D kod „4”. W objaśnieniach do formularza (przypis 6) nie umieszczono tego kodu, obowiązuje on jednak w praktyce PFRON. Nieumieszczenie tego kodu, lub umieszczenie innego będzie skutkowało odrzuceniem wniosku, bowiem system uzna, że jesteśmy przedsiębiorcą, a zatem podlegamy regułom pomocy publicznej, a z drugiej strony w pozycji 34 formularza INF – D – P oświadczamy iż dofinansowanie nie stanowi takiej pomocy, a do tego jako przedsiębiorca powinniśmy inaczej (w niższej wysokości) wyliczyć kwotę limitu kosztów płacy w pozycji 42.

Po otrzymaniu dokumentów, o których mowa powyżej, Fundusz nadaje wnioskodawcy numer identyfikacyjny w rejestrze PFRON i przesyła go zainteresowanemu. Numer ten umieszcza się na kolejnych dokumentach przekazywanych do Funduszu. Należy pamiętać, iż dopóki numer identyfikacyjny nie zostanie nam nadany, dopóty nasze dane nie są umieszczone w systemie elektronicznym SODiR i nie może nam zostać przekazane dofinansowanie. Ponieważ zdarzały się w przeszłości opóźnienia w rejestracji, warto w takiej sytuacji interweniować telefonicznie w Sekcji Rejestracji PFRON (w centrali Funduszu).

2.2 Procedura występowania o comiesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia niepełnosprawnego pracownika.

Pracodawca składa Funduszowi do dwudziestego dnia danego miesiąca wniosek o wypłatę miesięcznego dofinansowania za miesiąc poprzedzający, na formularzu Wn – D, o którym była wyżej mowa, traktowanym teraz jako formularz z informacja zwykłą – należy zakreślić odpowiedni kwadrat. Jednocześnie należy złożyć informacje o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników, z uwzględnieniem pracowników, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz pracowników niewidomych (formularze INF – D – P, o których była wcześniej mowa, po jednym na każdego pracownika). Warto zwrócić uwagę, że jeżeli formularz Wn – D nie jest pierwszym, który składamy (w praktyce – rejestracyjnym), nie musimy wypełniać wszystkich jego pól identyfikujących pracodawcę. Wyszczególnienie pól, których wypełnianie nie jest wymagane, podane jest w przypisach do formularza. Podobnie, jeżeli formularz INF – D – P nie jest pierwszym, który składamy za danego pracownika, nie jest konieczne wypełnianie wszystkich jego pól.

Jeżeli pracodawca nie wybrał elektronicznej formy przesyłania danych, formularze te składa w formie pisemnej, osobiście lub listownie, w Oddziale Pomorskim PFRON (80 - 309 Gdańsk – Wrzeszcz, ul. Grunwaldzka 184)8. W terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku Fundusz przekazuje na rachunek bankowy pracodawcy dofinansowanie oraz ewentualnie, „jeżeli kwota dofinansowania różni się od kwoty wskazanej we wniosku”, informuje pracodawcę o sposobie ustalenia wysokości tego dofinansowania.

W przypadku kłopotów z wypłatą dofinansowania, lub potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy się kontaktować z Sekcją Obsługi Beneficjentów PFRON.9

 

2.3 Dokonywanie korekt w dokumentach.

W przypadku stwierdzenia przez PFRON wystąpienia błędów w złożonych dokumentach, wzywa on na piśmie do ich usunięcia. Należy w takiej sytuacji pamiętać, iż w przypadku, gdy błąd popełniono tylko w jednym z dokumentów (tylko w Wn – D, bądź tylko w INF – DP), należy mimo to celem dokonania korekty złożyć oba dokumenty, zarówno dokument skorygowany, jak i ten, który korekty nie wymaga, nie ma natomiast potrzeby ponownego wypełniania druku INF – o – PP. Skorygowane formularze składa się w Oddziale Pomorskim PFRON, lub elektronicznie.

 

 

2.4 Przykłady wysokości dofinansowań obowiązujące od 1 kwietnia 2020 roku.

Dla płacy minimalnej w 2021 - 2850 zł;

Wysokość przysługującego dofinansowania zależy od stopnia niepełnosprawności pracownika. I tak dla lekkiego stopnia niepełnosprawności od 450 zł, dla stopnia umiarkowanego 1200 zł, a dla znacznego stopnia niepełnosprawności 1950 zł.

Uwaga: dofinansowanie nie przysługuje na pracowników w niepełnosprawnych w lekkim i umiarkowanym stopniu, którzy mają ustalone prawo do emerytury (nie jest ważne, czy tą emeryturę faktycznie pobierają).

Preferowane tu są osoby z tak zwanymi schorzeniami specjalnymi. W takim przypadku osobom którym orzeczono chorobę psychiczną (02-P), upośledzenie umysłowe (01-U), całościowe zaburzenia rozwojowe (12-C) lub epilepsję (06-E) oraz niewidomych w stopniu znacznym i umiarkowanym (04-O), zwiększa się o:

  • 1 200 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności (w sumie kwota dofinansowania wynosi 3150 zł),
  • 900 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności (w sumie kwota dofinansowania wynosi 2100 zł),
  • 600 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności (w sumie kwota dofinansowania wynosi 1050 zł).

Dofinansowanie zależy od typu pracodawcy, u którego niepełnosprawny jest zatrudniony oraz wysokości kosztów płacy.

Kwota miesięcznego dofinansowania nie może przekroczyć:

  • 75% poniesionych kosztów płacy- jeżeli jesteś pracodawcą prowadzącym działalność gospodarczą
  • 90 % poniesionych kosztów płacy- jeżeli jesteś pracodawcą, który nie prowadzi działalności gospodarczej

W koszty płacy wliczane są:

  • wynagrodzenie brutto,
  • obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe naliczane od tego wynagrodzenia,
  • obowiązkowe składki na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Solidarnościowy.

Miesięczne dofinansowanie nie obejmuje wynagrodzenia pracownika w części sfinansowanej ze środków publicznych. Wyjątek stanowi przypadek, gdy sfinansowałeś wynagrodzenie pracownika niepełnosprawnego ze środków publicznych z prowadzonej działalności lub z dochodów publicznych, o których mowa w art 26b ust. 8 ustawy o rehabilitacji.

Ostateczne wyliczenie kwoty dofinansowania

Ustalenie kwoty miesięcznego dofinansowania odbywa się zgodnie z przypisem numer 17 do formularza INF-D-P. Musisz wybrać najniższą kwotę spośród:

  • maksymalnej kwoty dofinansowania przypisanej do danego stopnia niepełnosprawności;
  • kwoty kosztów płacy ustalonych w danym okresie sprawozdawczym pomniejszonej o wartość pomocy otrzymanej do tych samych kosztów z innych źródeł – o ile taka pomoc została udzielona;
  • kwoty limitu kosztów płacy, która stanowi 75% lub 90% kosztów płacy w zależności od typu pracodawcy.

stopień znaczny = I grupa ZUS lub całkowita niezdolność do pracy i do samodzielnej egzystencji według orzeczenia orzecznika ZUS lub całkowita/długotrwała niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym z przyznanym zasiłkiem pielęgnacyjnym;

stopień umiarkowany = II grupa ZUS lub całkowita niezdolność do pracy według orzeczenia orzecznika ZUS;

stopień lekki = III grupa ZUS lub częściowa niezdolność do pracy według orzeczenia orzecznika ZUS, lub niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym;

3. Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej

W przypadku niektórych niepełnosprawności niezbędne jest wykonanie przystosowania stanowisk pracy. Refundację kosztów adaptacji możesz otrzymać ze środków PFRON. Mimo, że w przepisach mowa jest o wyposażeniu stanowiska pracy, w praktyce można w ramach tej refundacji ubiegać się o sfinansowanie całości kosztów utworzenia stanowiska dla nowozatrudnionego niepełnosprawnego.

Otrzymane środki można przeznaczyć na:

  • adaptację pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności;
  • adaptację lub nabycie urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy;
  • zakup i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności;
  • rozpoznanie przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa wyżej.

Ważne jest to, że zwrot kosztów dotyczy osób niepełnosprawnych:

  • bezrobotnych lub poszukujących pracy niepozostających w zatrudnieniu;
  • pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy.

 

Wysokość pomocy

Maksymalna wysokość pomocy na przystosowanie jednego stanowiska wynosi piętnastokrotność przeciętnego wynagrodzenie za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej.

 

Jak i gdzie należy złożyć wniosek?

Wniosek należy złożyć do starosty lub prezydenta miasta na prawach powiatu. Najczęściej miejscami, w których załatwia się sprawę zwrotu kosztów są urzędy pracy, w których jest zarejestrowana osoba niepełnosprawna jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu - w przypadku gdy zwrot kosztów dotyczy tej osoby.  w pozostałych przypadkach jest to miejsce zatrudnienia osoby niepełnosprawnej, miejsce siedziby albo miejsce zamieszkania pracodawcy.

Zwrot kosztów dotyczy wyłącznie dodatkowych kosztów wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych (tj. takich których byś nie poniósł zatrudniając osoby pełnosprawne).

Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przed dniem zawarcia umowy.

Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy – wydanej na wniosek starosty – o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb wynikających z niepełnosprawności zatrudnionego pracownika lub w przypadku gdy zatrudnienie osoby niepełnosprawnej nie wymagało przystosowania o spełnieniu warunków bezpieczeństwa i higieny pracy na tym stanowisku.

Jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej jest krótszy niż 36 miesięcy, należy zwrócić za pośrednictwem starosty środki w wysokości 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc brakujący do upływu 36 miesięcy, jednak w wysokości nie mniejszej niż 1/6 tej kwoty.

Nie trzeba zwracać środków, w przypadku zatrudnienia w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną innej osoby niepełnosprawnej, zarejestrowanej w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna lub poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu, przy czym wynikająca z tego powodu przerwa nie jest wliczana do wymaganego okresu 36 miesięcy.

 

Ważna informacja dotycząca przepisów

Zwrot kosztów w przypadku pracodawców wykonujących działalność gospodarczą:

  •  stanowi pomoc publiczną udzielaną zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z 26.06.2014, str. 1), w zakresie dotyczącym pomocy na rekompensatę dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych;
  •  może być udzielony łącznie z inną pomocą ze środków publicznych, w tym wsparciem ze środków Wspólnoty Europejskiej, w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą, jeżeli łączna wartość tej pomocy nie przekroczy 100 % kosztów kwalifikujących się, w okresie, na jaki osoby niepełnosprawne zostały faktycznie zatrudnione.

 

Podstawa prawna

  •  art. 26 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.);
  •  rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych (Dz. U. 2014, Poz. 1987)
  •  rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z 26.06.2014, str. 1);
  •  ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 1873).

W praktyce umowy o dofinansowanie przygotowuje i szczegółowych informacji udzielają:

  • w Gdańsku – Powiatowy Urząd Pracy, ul. 3 Maja 9, I piętro, pokój 124, tel. 58 732 53 17, 58 732 52 59, 58 732 52 91;
  • w Gdyni - Referat Aktywizacji Zawodowej Osób Niepełnosprawnych Urzędu Miasta;
  • w Sopocie – Urząd Miasta, Referat Zdrowia ul. Kościuszki 25 / 27;
  • w Wejherowie - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, 84 – 200 Wejherowo, ul. Sobieskiego 279 a), tel. 58 672 27 02;

3.1 Procedura ubiegania się o refundację.

  • Należy wypełnić wniosek o przyznanie refundacji kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej Wn – W, stanowiący załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 października 2007 r. w sprawie zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (wraz z wymaganymi załącznikami, to jest: kopię decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej NIP, kopię aktualnego odpisu z właściwego rejestru albo aktualne zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, jeżeli odrębne przepisy wymagają wpisu do rejestru lub zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, odpis aktu prawnego potwierdzającego prawo wnioskodawcy do lokalu w którym znajdować się będzie stanowisko pracy, bilans oraz rachunek zysków i strat za ostatnie dwa lata obrotowe – w przypadku podmiotów sporządzających bilans, w pozostałych przypadkach – roczne rozliczenie podatkowe za ostatnie dwa lata, wraz z dowodem przyjęcia przez urząd skarbowy lub poświadczone przez audytora albo z dowodem nadania do urzędu skarbowego, aktualne zaświadczenie z banku o posiadanych środkach finansowych, obrotach na rachunku a ostatni rok, zdolności kredytowej, ewentualnym zadłużeniu i prawnej formie zabezpieczenia oraz lokatach terminowych). Wniosek ten dostępny jest na stronach internetowych PFRON, można go też pobrać w odpowiednich komórkach organizacyjnych starostwa.
  • Wypełniony wniosek składamy pod jednym z podanych na str. 14 adresów. Wniosek składa się do starosty właściwego ze względu na miejsce zarejestrowania, jako bezrobotna, albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu, osoby niepełnosprawnej, którą chcemy zatrudnić (nie decyduje więc np. adres siedziby wnioskodawcy). W praktyce o miejscu złożenia wniosku decydować będzie miejsce zamieszkania tej osoby. Należy zwrócić uwagę, że środki finansowe o których mowa, przekazywane są przez PFRON na ręce samorządu powiatowego (raz do roku, w pierwszej jego połowie), który decyduje o ich podziale. Oznacza to, iż wykorzystanie tych funduszy jest możliwe dopiero po podjęciu odpowiedniej uchwały przez radę powiatu. Ponadto środków tych w praktyce nie wystarcza nigdy na zaspokojenie wszystkich chętnych do skorzystania z nich i zwykle w drugiej połowie roku są one już wyczerpane. Wniosek lepiej więc złożyć na początku roku kalendarzowego.
  • Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku starosta wzywa wnioskodawcę do podjęcia negocjacji warunków umowy (powinny się one zakończyć w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania). Następnym krokiem jest zawarcie przez starostę z wnioskodawcą umowy o dofinansowanie wyposażenia stanowiska pracy. Umowa obejmuje udokumentowane koszty zakupu lub wytworzenia wyposażenia stanowiska pracy, na którym wykonywać będzie pracę osoba niepełnosprawna oraz kwotę niepodlegającego odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego. Po zawarciu tej umowy pracodawca może przystąpić do wyposażania stanowiska pracy zgodnie z jej postanowieniami.
  • W terminie 7 dni od poniesienia ostatniego kosztu związanego z wyposażaniem stanowiska pracy wnioskodawca przedstawia staroście kopię umowy o pracę zawartej z osobą zatrudnioną na refundowanym stanowisku pracy, orzeczenie potwierdzające niepełnosprawność tej osoby, zestawienie poniesionych kosztów podlegających refundacji oraz kopie dowodów ich poniesienia. W ciągu kolejnych 7 dni starosta występuje do Państwowej Inspekcji Pracy z wnioskiem o wydanie opinii o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na tym stanowisku. Koszty wydania opinii ponosi starosta.
  • W terminie 14 dni od przedstawienia przez pracodawcę staroście pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu stanowiska, starosta przekazuje refundację na rachunek bankowy pracodawcy.

Uwaga: refundacja kosztów wyposażenia stanowiska pracy, o której wyżej była mowa, nie jest objęta reżimem pomocy de minimis, zatem nie jest potrzebne dołączanie informacji o uzyskaniu, bądź o nieuzyskaniu takiej pomocy.

 

4. Zwrot (innych) dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych.

Pracodawca może także ubiegać się o dofinansowanie:

  • adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
  • adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy;
  • zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
  • rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa powyżej (maksymalnie 15% kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla potrzeb osób niepełnosprawnych).

Zwrot dotyczy wyłącznie dodatkowych kosztów pracodawcy wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych, tzn. obejmuje różnicę między kosztami poniesionymi w związku z zatrudnieniem pracownika niepełnosprawnego, a kosztami, które poniesiono by w przypadku zatrudnienia na tym samym stanowisku osoby pełnosprawnej.

Zwrot kosztów, o których mowa, dotyczy osób bezrobotnych lub poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych przez powiatowy urząd pracy oraz pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub pracownika naruszenie przepisów10.

Osoba niepełnosprawna, powinna być zatrudniona u pracodawcy przez okres co najmniej 36 miesięcy. Jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 36 miesięcy, pracodawca jest obowiązany zwrócić Funduszowi za pośrednictwem starosty środki w wysokości równej 1/36 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc brakujący do upływu okresu 36 miesięcy, jednak w wysokości nie mniejszej niż 1/6 tej kwoty. Jednakże zwrotu nie musi dokonywać, jeżeli zatrudni w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną inną osobę niepełnosprawną, zarejestrowaną w Powiatowym Urzędzie Pracy jako bezrobotna albo poszukującą pracy i niepozostającą w zatrudnieniu. Przerwa między rozwiązaniem stosunku pracy a nawiązaniem go z następnym pracownikiem nie wlicza się do okresu 36 miesięcy, o którym była mowa.

Zwrotu kosztów dokonuje starosta (prezydent miasta) na zasadach analogicznych jak w przypadku zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy o których była mowa na str. 13, w tym przypadku jednak wysokość dofinansowania będzie mogła maksymalnie wynieść do wysokości dwudziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia.

Procedura ubiegania się o tą refundację jest taka sama jak w przypadku wniosku o refundację kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej, omówiona wcześniej, jednakże inny jest formularz wniosku (Wn - KZ, stanowiący załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych). W opisywanym przypadku wypełnia się część I i II wniosku. Wymagane są nieco inne załączniki niż w przypadku wniosku Wn – W: kopia zaświadczenia z Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej o numerze identyfikacyjnym REGON, kopia decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej NIP, kopia aktualnego odpisu z właściwego rejestru albo aktualne zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, jeżeli odrębne przepisy wymagają wpisu do rejestru lub zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, oświadczenie (pracodawcy) o kwalifikowalności podatku VAT11, odpis aktu prawnego potwierdzającego prawo wnioskodawcy do lokalu w którym znajdować się będzie stanowisko pracy. Także i w tym przypadku niezbędne jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na tym stanowisku.

Uwaga: Zwrot dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych jest przyznawany przedsiębiorcy jako pomoc de minimis12, a zatem do wniosku o udzielenie pomocy należy dołączyć zaświadczenie o pomocy de minimis otrzymanej w okresie obejmującym bieżący rok podatkowy i poprzedzające go dwa lata podatkowe oraz informację o innej pomocy dotyczącej tych samych kosztów kwalifikowanych (to jest dotyczących zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych), albo też informację o nieotrzymaniu takiej pomocy. Informację taką można złożyć na gotowym druku, którego wzór jest dostępny w Internecie, można też, w przypadku nieotrzymania pomocy, samodzielnie napisać odpowiednie, jednozdaniowe oświadczenie albo wykorzystać w tym celu część C formularza INF – o – PP, o którym była wcześniej mowa. Przypominam, że podmiot, który nie prowadzi działalności gospodarczej nie jest przedsiębiorcą, a zatem nie obejmują go reguły pomocy de minimis.

 

 

5. Zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy.

Dofinansowanie to dotyczyć będzie najczęściej osób pomagających pracownikom niewidomym i słabowidzącym, głuchym i głuchoniemym, cierpiącym na upośledzenie umysłowe, a także inwalidom narządu ruchu. Ogólnie rzecz biorąc, to, czy dofinansowanie będzie przysługiwało, zależeć będzie od zakresu obowiązków niepełnosprawnego pracownika oraz od rodzaju schorzenia, na które cierpi, i od jego stopnia.

Aby ubiegać się o nie składa się odpowiedni wniosek (na formularzu Wn – KZ, o którym była wyżej mowa).W tym wypadku należy wypełnić część I wniosku, oraz jego część III, bloki od A do C. We wniosku Wn – KZ (część I), w pozycji 32, pracodawca określa kwotę, którą chciałby uzyskać. Stanowi ona ogólną, maksymalną kwotę do wypłaty. Nie może być ona wyliczona precyzyjnie, ponieważ ani wnioskodawca, ani starosta nie jest w stanie z góry oszacować konkretnej kwoty przypisanej do zwrotu. Pozytywne rozpatrzenie wniosku skutkuje odbyciem negocjacji, których ustalenia znajdą odzwierciedlenie w zawartej umowie, jednakże i w niej nie zostanie określona maksymalna kwota do zwrotu. Precyzyjne określenie kwoty do zwrotu będzie możliwe w momencie wystąpienia o uruchomienie środków. Pracodawca wykazuje precyzyjnie ustalone kwoty (z uwzględnieniem okoliczności takich jak np. urlopy bezpłatne, zwolnienia chorobowe), wypełniając wniosek Wn – KZ, część III, blok D. W przypadku wystąpienia o zwrot opisywanych kosztów, uzyskanie opini Państwowej Inspekcji Pracy nie jest wymagane, konieczne natomiast jest dołączenie do wniosku opinii lekarza medycyny pracy w przedmiocie zasadności udzielania pracownikowi niepełnosprawnemu pomocy. Umowa zawierana jest na okres roku kalendarzowego. Należy pamiętać, aby odpowiednie dokumenty złożyć w starostwie, o ile to możliwe, na początku roku kalendarzowego, ponieważ normalną praktyką jest, iż jeżeli wnioski o to dofinansowanie nie wpłyną do urzędu, uchwała rady powiatu (o podziale środków PFRON – była o niej wcześniej mowa) nie będzie przewidywała zarezerwowania funduszy na ten cel.

Wypełniając blok D części III wniosku Wn – KZ należy pamiętać, iż w kolumnie D należy wykazać liczbę godzin faktycznie przeznaczonych na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu, natomiast w kolumnie E wykazać liczbę godzin wykazanych w kolumnie D, które nie przekroczą 20% liczby godzin pracy pracownika pomagającego. W kolumnie G umieszcza się iloczyn płacy minimalnej w danym roku13 i ilorazu kwot z kolumn E i F. W pozycji 93 umieszcza się sumę kwot z wszystkich pozycji w kolumnie G, nie może być ona jednak wyższa od kwoty wynikającej z różnicy między kwotami z pozycji 91 i 92 (różnica między kosztami płacy pracownika pomagającego a kosztami jego płacy finansowanymi z innych środków publicznych - np. w ramach grantów, z tytułu udziału w projektach finansowanych ze środków UE). Zwracamy uwagę, iż nie ma przeszkód, aby jeden pracownik pomagający udzielał wsparcia wielu pracownikom niepełnosprawnym, jednakże nie może on przeznaczyć na pomoc jednemu pracownikowi niepełnosprawnemu więcej niż 20% liczby swych godzin pracy w miesiącu (a ponadto wysokość zwrotu miesięcznych kosztów przypadająca na tego pracownika nie może przekroczyć kosztów jego płacy). Możliwa jest więc sytuacja, w której pracownik pomagający zajmuje się wyłącznie pomaganiem niepełnosprawnym14. Możliwa jest też sytuacja odwrotna, kiedy jednej osobie niepełnosprawnej pomaga więcej niż jedna osoba15. W mojej opinii należy jednak w takich sytuacjach zachować zdrowy rozsądek: trudno wyobrazić sobie sytuację, w której starosta podpisałby umowę, z której wynikałoby. iż osoba niepełnosprawna większą część swego czasu pracy przeznacza na przyjmowanie pomocy.

Wysokość możliwego do uzyskania maksymalnego wsparcia w ramach limitu 20% czasu pracy osoby pełnosprawnej, który może być przeznaczony na pomoc jednemu pracownikowi niepełnosprawnemu jest w zasadzie, o ile nie zachodzą szczególne okoliczności (np. nieobecność w pracy jednej z tych osób) stała16 i wynosi w przypadku pracowników z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nieco ponad 290 zł miesięcznie.

Uwaga: w praktyce starostowie często wymagają (choć nie wynika to z zapisu ustawy), aby osoba wspomagająca sama była pełnosprawna.

Część III formularza Wn – KZ należy wypełniać osobno dla każdego pracownika pomagającego pracownikom niepełnosprawnym.

Zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy podlega przepisom o pomocy de minimis – konieczne jest dołączenie odpowiednich oświadczeń, analogicznie, jak w przypadku opisanym w poprzednim rozdziale.

 

6. Szczególne uprawnienia niepełnosprawnych pracowników.

Pracodawca zatrudniający osoby niepełnosprawne powinien zdawać sobie sprawę, iż przysługują im dodatkowe uprawnienia, wykraczające poza przepisy Kodeksu pracy, dotyczące czasu pracy, przerw w wykonywaniu pracy oraz dodatkowego urlopu i zwolnień od pracy. Poniżej przedstawiamy owe uprawnienia:

  • Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, a dla osób zaliczonych do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności odpowiednio 7 i 35 godzin, ponadto osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Przepisów tych można nie stosować wobec osób zatrudnionych przy pilnowaniu, oraz w przypadku, gdy na wniosek pracownika lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników, lub w razie jego braku lekarz sprawujący nad tą osobą opiekę medyczną nad tą osobą, wyrazi na to zgodę (na piśmie).
  • Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej, nie wliczanej do czasu pracy piętnastominutowej przerwy na gimnastykę lub wypoczynek. Faktycznie osoba taka ma więc prawo do dwu piętnastominutowych przerw – jednej przysługującej na mocy przepisów Kodeksu pracy i drugiej, przysługującej z mocy Ustawy o rehabilitacji (…).

Uprawnienia, o których mowa powyżej przysługują pracownikowi od dnia następnego po dniu przedstawienia pracodawcy orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (bądź orzeczenia równoważnego). Zastosowanie opisanych norm czasu pracy nie powoduje obniżenia wynagrodzenia wypłacanego w stałej, miesięcznej wysokości, natomiast godzinowe stawki wynagrodzenia zasadniczego odpowiadające osobistemu zaszeregowaniu lub zaszeregowaniu wykonywanej pracy, przy przejściu na przedstawione wyżej normy czasu pracy ulegają podwyższeniu w stosunku, w jakim pozostaje dotychczasowy wymiar czasu pracy do tych norm. Innymi słowy normy należy podwyższyć w ten sposób, aby wynagrodzenie pracownika nie uległo zmianie.

  • Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze dziesięciu dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego takiego urlopu osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po zaliczeniu jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności17. Jednakże urlop ten nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów, chyba że wymiar urlopu przekraczającego 26 dni roboczych lub urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów jest niższy niż 10 dni roboczych – wówczas zamiast tego urlopu przysługuje dziesięciodniowy urlop określony w Ustawie o rehabilitacji (…). Mówiąc bardziej przystępnie, możliwe są tu dwa przypadki:
  • Pracownikowi przysługuje urlop przekraczający 26 dni roboczych lub urlop dodatkowy na podstawie odrębnych przepisów, w wymiarze 10 lub więcej dni roboczych – wówczas urlop określony w Ustawie o rehabilitacji (…) nie przysługuje.
  • Pracownikowi przysługuje urlop przekraczający 26 dni roboczych lub urlop dodatkowy na podstawie odrębnych przepisów, w wymiarze mniejszym niż 10 dni roboczych – wówczas zamiast tego urlopu przysługuje urlop z Ustawy o rehabilitacji (…).

Należy pamiętać, iż urlop, o którym mowa (nazwijmy go rehabilitacyjnym), przysługuje w pełnym wymiarze dziesięciu dni za dany rok, niezależnie od tego, w którym miesiącu minie okres przepracowanego jednego roku, uprawniający do jego nabycia (jeżeli okres ten minie np. z końcem listopada, urlop przysługuje w grudniu, w pełnym wymiarze). Natomiast w przypadku, gdy pracownik nie przepracował pełnego roku u aktualnego pracodawcy (ale ma przepracowany rok od czasu uzyskania orzeczenia), wymiar tego urlopu oblicza się proporcjonalnie, podobnie jak urlopu przewidzianego w Kodeksie pracy.

  • Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia z pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia:
  • W wymiarze do 21 dni roboczych, w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku, na wniosek lekarza pod opieką którego (ta osoba) się znajduje, przy czym łączny wymiar urlopu rehabilitacyjnego (10 dni) i owego zwolnienia nie może przekroczyć 21 dni roboczych. Fakt pobytu na turnusie powinien być poświadczony zaświadczeniem wystawionym przez jego organizatora. Z niejasnych dla autora powodów pracownicy stosunkowo rzadko korzystają z tego uprawnienia, a z turnusów korzystają w ramach urlopu rehabilitacyjnego (którego wykorzystanie jest obowiązkowe, w odróżnieniu od zwolnienia o którym tu mowa). Oferta organizatorów turnusów rehabilitacyjnych obejmuje też najczęściej pobyty dwutygodniowe.
  • W celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.

Wynagrodzenie za czas wyżej opisanych zwolnień od pracy oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy.

 

7. Orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, a orzeczenia równoważne.

W Polsce funkcjonuje kilka organów, które mają prawo wydawać orzeczenia o niepełnosprawności, bądź o niezdolności do zatrudnienia. Oprócz zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności orzeczenia o niezdolności do pracy wydają lekarze orzecznicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz lekarze rzeczoznawcy Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Ponadto orzeczenia dla własnych celów wydają organy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwa Obrony Narodowej. Ważność zachowują także dawne orzeczenia Komisji do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Poniżej przedstawiono sposób, w jaki wszystkie te dokumenty Przekładają się na Orzeczenia o Stopniu Niepełnosprawności, które stanowią podstawę do ubiegania się o ulgi i uprawnienia, o których mówi Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Orzeczenia o Stopniu Niepełnosprawności

Orzeczenia Komisji ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia

Orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS

Orzeczenia Lekarza Rzeczoznawcy KRUS

Stopień znaczny

I grupa

Całkowita niezdolność do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowita niezdolność do samodzielnej egzystencji

Całkowita lub długotrwała niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym i do samodzielnej egzystencji (uprawniająca do zasiłku pielęgnacyjnego)

Stopień umiarkowany

II grupa

Całkowita niezdolność do pracy

Stopień lekki

III grupa

Częściowa niezdolność do pracy lub orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego

Całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym, orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego

Orzeczenia organów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwa Obrony Narodowej wydane przed dniem 1 stycznia 1998 roku zachowują ważność dla celów rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnienia, natomiast wydane po tej dacie są ważne jedynie dla celów rentowych. Osoby, które posiadają takie orzeczenie, a chciałyby skorzystać z ulg i uprawnień powinny złożyć do właściwego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawności oraz odpowiednich wskazań dla celów korzystania z ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów.

Uwaga: w orzeczeniach innych niż zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności organów najczęściej nie jest podawana przyczyna niepełnosprawności / niezdolności do pracy. Jednakże w wypadku zatrudnienia osoby niepełnosprawnej ze schorzeniem specjalnym jest to informacja istotna, ponieważ od niej zależy uprawnienie do ubiegania się o wyższą o 40% refundację kosztów zatrudnienia takiej osoby. Zgodnie z wyjaśnieniami PFRON dla udokumentowania występowania takiego schorzenia wystarczy zaświadczenie wystawione przez lekarza odpowiedniej specjalności, jednakże w praktyce zdarzały się przypadki, gdy organy kontrolne podważały wiarygodność takich orzeczeń. Sugerujemy więc, aby dla uniknięcia takich sytuacji zasugerować kandydatowi do pracy posiadającemu taki dokument (bez podanej przyczyny niepełnosprawności) uzyskanie orzeczenia PZON. Kod podany w takim orzeczeniu jednoznacznie wskazuje na przyczynę niepełnosprawności.

Kod „O” w orzeczeniu o znacznym stopniu niepełnosprawności jednoznacznie wskazuje, iż mamy do czynienia z osobą niewidomą, natomiast wątpliwości mogą niekiedy zaistnieć w przypadku osoby o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z takim samym oznaczeniem kodowym (w szczególności, gdy kod ten nie znajduje się na pierwszym miejscu). PFRON sugeruje, aby w takim przypadku uzyskać zaświadczenie od lekarza okulisty stwierdzające, iż osoba taka cierpi na pogorszenie ostrości widzenia w oku lepszym po korekcji do 0,2 według Snella, lub ograniczenie pola widzenia w oku lepszym po korekcji do co najmniej 30% (zgodnie ze standardami przyjętymi w orzecznictwie uprawnia to ją do uzyskania orzeczenia o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z powodu upośledzenia wzroku).

 

 

8. Podstawa prawna.

  • Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Dz. U. 1997 Nr 123 poz. 776, z późn. zm.;
  • Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, Dz. U. 2004 Nr 173 poz. 1807, z późn. zm.;
  • Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, Dz. U. 2004 Nr123 poz. 1291, z późn. zm;
  • Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz. U. 1974, Nr 24 poz. 141, z późn. zm.;
  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych, Dz. U. 2009 Nr 109 poz. 913;
  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 stycznia 2009 r. w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, Dz. U. 2009 Nr 8 poz. 43;
  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 października 2007 r. w sprawie zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej, Dz. U. 2007 Nr 194 poz. 1404;
  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 października 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania zwolnień od pracy osobom o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym;
  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 czerwca 2003 r., zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu jego obniżenia, Dz. U. 2003 r. Nr 125, poz. 1162;
  • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, Dz. U. 1998, Nr 157, poz. 1031;
  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 września 1988 r. w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniżenie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu jego obniżenia, Dz. U. 1988, Nr 124, poz. 820;

 

 

2 Dz. U. 2003 r., Nr 125, poz. 1162, wzór jest dosyć złożony, dlatego nie podajemy go w tym miejscu.

3 Dz. U. 2004 Nr 173 poz. 1807

4 Artykuł ten dotyczy wypowiedzenia przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

  • ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
  • popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste, lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
  • zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

5 Warto zauważyć, że cytowane przepisy nie uwzględniają niestety przewidzianej w Kodeksie pracy możliwości rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z przyczyn niezawinionych przez pracownika, a mianowicie: w razie niezdolności pracownika do pracy wskutek (długotrwałej) choroby oraz w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn, trwającej dłużej niż jeden miesiąc. Z przepisów Ustawy o rehabilitacji zawodowej (…) wynika, iż w takim przypadku dofinansowanie nie przysługuje.

6 Pracownik został zatrudniony w miesiącu lutym, wypłata wynagrodzenia nastąpiła ostatniego dnia lutego (jak wynika z innych przepisów, nie później niż do 10 marca), z wnioskiem rejestracyjnym występujemy do dnia 20 marca.

7 Ponieważ dokumenty składane przez pracodawców do Funduszu dotyczące wypłaty dofinansowań stanowią oświadczenie woli pracodawcy, muszą być zgodnie z przepisami prawa podpisywane przez pracodawcę lub osoby posiadającej stosowne pełnomocnictwa do składania oświadczeń woli w imieniu pracodawcy.

8 58 350 05 38, 58 350 05 31, 58 350 05 32, 58 350 05 33, ewentualnie 58 350 05 00 (centrala).

9 Tel. 0 801 233 554, 22 581 84 10 (dla telefonów komórkowych), w przypadku problemów technicznych wybrać opcję 1, w przypadku pytań merytorycznych – opcję 2.

10 Niestety, nie jest możliwe uzyskanie takiego dofinansowania w przypadku, gdy u zatrudnionej osoby nastąpi pogorszenie stanu zdrowia, skutkujące uzyskaniem przez nią orzeczenia o podwyższeniu stopnia jej niepełnosprawności.

11 Nie istnieje gotowy wzór takiego zaświadczenia. Należy w nim oświadczyć iż pracodawca jest lub nie jest podatnikiem podatku VAT oraz (jeżeli jest) nie będzie mógł w żaden sposób poniesionego kosztu tego podatku.

12 Jest to niewielka pomoc publiczna przyznawana przedsiębiorcy, której przyznanie nie wymaga notyfikacji Komisji Europejskiej. Wysokość tej pomocy przyznanej jednemu przedsiębiorcy nie może przekroczyć 200 tys. Euro w okresie trzech lat budżetowych (obejmującym bieżący rok podatkowy i poprzedzające go dwa lata podatkowe) poprzedzających dzień udzielenia pomocy. Za dzień udzielenia pomocy uznaje się dzień jej wykorzystania. Zaświadczenia o wysokości uzyskanej pomocy wystawiają podmioty które jej udzielają (urzędy skarbowe, urzędy gmin, PFRON, itp.).

13

14 Musi to jednak wynikać z zakresu jego obowiązków, który jest dołączany do wniosku.

15 Taką informacje zawiera odpowiedź Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, skierowana do autora opracowania.

16 Ponieważ stała jest wysokość płacy minimalnej, stały bywa też najczęściej stosunek liczby godzin pracy w miesiącu osoby pomagającej do liczby godzin pracy osoby wspomaganej.

17 Uwaga: po przepracowaniu jednego roku u jakichkolwiek pracodawców, a nie – po przepracowaniu roku u aktualnego pracodawcy.

 

LOGO Bazy map200x149

Licznik odwiedzin

Odsłon artykułów:
426860